MEKTEB-İ İDADİ-İ MÜLKİ AFYON LİSESİNİN BİR ASRI AŞAN SERGÜZEŞTİ
Bir şehre kimlik kazandıran, şehrin hafızasını temsilen insanların gözünde şehir dinamiği oluşturan, hafızalara kazınan alanlar, şehrin anıt mekânlarıdır. Afyonkarahisar’ın anıt mekânları Karahisar Kalesi, İmaret Camii, Gedik Ahmet Paşa Medresesi, Başkomutanlık Tarihi Milli Parkı gibi öneme haiz bir maziye sahip mekânlardır. Bu mekânlardan biri de mazisi bir asrı aşan, II. Abdülhamit döneminde kurulan Afyon Lisesidir. 1894 yılında Karahisar-ı Sahip Rüşdiyesi adıyla kurulan asırlık çınarımız, Birinci Heyeti İlmiye toplantısında (1923) Sultanilerin adının Liseye çevrilmesiyle birlikte Afyon Lisesi adını almıştır. 72 tek dersli yani Ortaokul ve 23 tam devreli lise açılmıştır. Sultanilere bağlı ilkokul sınıfları ile genel ilk beş yıllık ortaöğretim bir bütün olarak ele alınmıştır. Afyonkarahisar-ı Sahip Sultanisi çok kısa bir süre devam ettikten sonra 1923- 1926 yılları arasında ilköğretim ve orta kısmı kapsayan ortaokul olarak çalışmaya başlamıştır.
Ana binası yanına yapılan küçük binada ilköğretim, büyük binada ortaöğretim yapılmıştır. 1923’lü yıllarda okulun iptidai kısmında 75, birinci devresinde 20 olmak üzere toplam 95 öğrenci okumuştur. Artan öğrenci sayısı nedeniyle 1926’da orta kısımdan ilk kısımlar ayrılıp boşalan sınıflara pedagoji bölümü eklenerek (süresi iki yıl) pedagojili ortaokul şeklinde devam etmiş, bu sırada iki pedagoji sınıfı oluşmuştur. Bu bölümden 23 öğretmen yetişerek diploma almış ve eğitim kadrosunda hizmet görmüştür. 1926 (1345 H.) yılında ilk kısım ayrılmıştır. Bu ayrılan bölüme Dumlupınar İlkokulu adı verilmiştir. 1930 yılına kadar pedagojili sınıflar devam etmiştir. Bu tarihten itibaren pedagoji sınıfları kaldırılarak tam devreli lise haline sokulmuştur.
1929-1930 ders yılı döneminde ortaokul, şehrin ve çevre ilçelerin artan nüfus ve duyulan lise ihtiyacını karşılamak amacıyla, liseye dönüştürülmüştür. Okulun ilk lise müdürü Ahmet Sami ONUR’dur. 1929-1930’da Lise 1, 1930-1931’de Lise 2, 1931-1932’de Lise 3, (Fen ve Edebiyat bölümleri olmak üzere) ilk mezunlarını vermiştir. İhtiyacı karşılamak üzere 1931 yılında pansiyon teşkilatı kurulmuş, yatılı öğrenci kabul edilmeye başlanmıştır.
1929-1930 yılında hayvanat levhaları, ziraat tabloları, nebatat ve tarihi tabii levhalar, Anadolu modelleri, sıhhat koruma levhaları, küçük sıhhi müze takımları, projeksiyon camları, fizik ve kimya takımları, harita, tesviye ve marangoz takımları olmak üzere birçok ders malzemesi maarif vekaleti tarafından bütün okullara verilmek üzere temin edilmiştir.
Yeni Lise teşkilatına göre büyük bina öğrencilere yetmediğinden Dumlupınar İlkokuluna bırakılan bina 1938 (1357 H.) yılında 15,000 liraya satın alınarak; beş dershane, yatakhane, yemekhane, mutfak, çamaşırhane, banyo dairesi, jimnastik salonu, fizik, kimya ve tabiye laboratuvarlarını ihtiva eden yeni bir derslik yapılmasına 27.02.1938 tarihinde başlanmıştır. 1938 Ağustos’unda bu yeni kısım liseye ilave olmuştur. Bu suretle o günün şartlarına göre lise mükemmel, geniş ve her ihtiyacı karşılayan bir binaya kavuşmuştur.
1942 yılında okulumuza 13 sınıf, laboratuvarlar ve diğer bilimler olmak üzere yeni bina ilavesi yapılmıştır.
1956 yılında Atatürk binası satın alınarak lisemize aktarılmış ve onarımdan geçmiştir. Yine bu dönemde ana binanın ahşap olan plakaları beton plakaya dönüştürülmüştür.
1956-1961 yıllarında ahşap olan konferans salonu yıkılmış (deprem bölgesi olması sebebiyle) yemekhanenin bulunduğu bölüm, ana bina ile Atatürk binası arasındaki boşluğa idari bina yapılmıştır. Bu ilave bina uzun süre Afyonkarahisar İzci Evi olarak faaliyetlerini sürdürmüştür. Günümüzde bu bina yıkılmıştır.
1961-1965 döneminde bakanlık tarafından teknik öğretime önem verilmesi sebebiyle liseye eleme sınavı ile öğrenci alımı yapılmış ve bakanlıkça öğrenci alınması uygun görülenlerin kayıt ve kabul sistemine geçilmiştir. Fakat bu uygulamadan kısa sürede vazgeçilmiştir.
1966 yılında okulun bütün bölümleri merkezi sistem kalorifer tesislerine kavuşturulmuştur.
1971-1972 öğretim yılının başlangıcı ile birlikte diğer liselerin çoğunda uygulandığı gibi “Fen Deneme Lisesi” olarak eğitim öğretim faaliyetine başlamıştır.
Millî Eğitim Bakanlığınca, Türk çocuklarının yabancı dil eğitimi almak için yabancı ülkelere gitmelerini engellemek, bakanlık kontrolünde başarılı öğrenciler yetiştirmek amacıyla 1993 yılında “Yabancı Dil Ağırlıklı Lise” adı altında Afyon Lisesine ek bir lise daha açılmıştır.
Artan öğrenci sayısı mevcut binalarda eğitim ve öğretimi güçleştirince, pansiyon binası, yemekhane, çamaşırhanenin yıkılmasıyla elde edilen araziye 1992 yılında ihalesi yapılan ana bina ile aynı mimari özelliğe sahip 26 derslik, konferans salonu (300 kişilik), kafeterya, kütüphane, laboratuvarlar, olimpik ölçüde kapalı spor salonu inşa edilmiştir.
Bu arada yıkılan binada bulunan dersliklerde eğitim öğretim gören 1000’e yakın öğrenci 1994-1997 öğretim yılları arasında Atatürk Lisesi binasında ders görmek durumunda kalmıştır.
Kapalı spor salonu ve ek binaların (derslikler ve konferans salonu) temeli 7 Haziran 1994 tarihinde Afyon Lisesinin 100. yıl kuruluşu nedeniyle Afyon Lisesini ziyarete gelen, Afyon Lisesi mezunu 8. Cumhurbaşkanı Süleyman DEMİREL tarafından atılmıştır.
Yeni yapılan binaların açılışı 18 Eylül 1998 tarihinde 8. Cumhurbaşkanı Süleyman DEMİREL tarafından yapılmıştır. Bu açılışa Bayındırlık Bakanı Yaşar TOPÇU, Milli Eğitim Bakanı Hikmet ULUĞBAY, Sağlık Bakanı Halil İbrahim ÖZSOY katılmışlardır.
Bakanların konuşmalarından sonra Sn. Cumhurbaşkanı Süleyman DEMİREL; Afyon Lisesinde öğrenim gördüğü yıllardan bahsederek, öğrencilere bu okuldan mezun olan öğrenciler arasında ilk başbakan ve cumhurbaşkanı olduğunu, bunun bir gelenek haline gelmesi gerektiğini, bu okuldan bundan sonra da aynı şekilde başbakanların ve cumhurbaşkanlarının çıkmasını arzu ettiğini söylemiştir. Bu sözlerin doğruluğu ve haklılığı 9. Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde görülmüş, Sn. Ahmet Necdet SEZER geleneği bozmayarak, Afyon Lisesi’nden mezun olan ikinci cumhurbaşkanı olmuştur.
Aynı gün devlet erkânına Afyon bükmesi ve ağzıaçığı ikram edilmiştir. Afyon Lisesi öğrencisi Hakan KORUMAK kravatını Cumhurbaşkanına vermiş, Cumhurbaşkanı Süleyman DEMİREL’i çok duygulandıran bu davranış daha sonra taltif edilmiş, kısa bir süre sonra Cumhurbaşkanı bu öğrenciyi altın bir kol saati ile ödüllendirmiştir.
Afyon Lisesi, yıllara meydan okuyan ve anıt bir mekân olarak şehrin hafızasına kazınan duruşuyla bir asırlık çınar misali birçok öğrenciye eğitim vermeye, devlet adamları yetiştirmeye devam etmektedir. Ülkemizin gelişimi ve dönüşümü noktasında hizmet ederek dünyaya açılmayı, hayallerinin peşinden koşmayı düstur edinen öğrenciler yetiştirme gayretiyle hareket eden bir kurum olarak varlığını sürdürmektedir.
Ramazan BALKAN
Afyon Lisesi
Müdür Yardımcısı
