Doğaltaş ve mermer ihracatına tasarım – işlenmiş ürün dopingi
Doğal taş sektörü, son dönemde yeni üreticilerin de pazara girmesiyle ivme kazanan; hem ülkemiz hem de dünya ticareti için önem arz eden sektörler arasındadır. Dünyanın en zengin mermer yataklarının bulunduğu Alp kuşağında yer alan Türkiye’nin sahip olduğu mermer rezervi ile 15 milyar m3 olduğu tahmin edilen dünya rezerv toplamının %33’üne karşılık gelmektedir.
Ülkemiz, jeolojik ve tektonik yapısı gereği çok zengin ve çeşitli maden yataklarına ev sahipliği yapmaktadır. Dünyada ticareti gerçekleştirilen 90 maden türünden 77 tanesi Türkiye’de bulunmaktadır. Maden çeşitliliği ve üretim değerleri göz önüne alındığında Türkiye ilk 10 ülke arasında yer almaktadır. Üretiminin büyük bir kısmını da Çin ve Hindistan başta olmak üzere Avrupa ülkeleri ile birlikte 139 farklı ülkeye ihraç etmektedir ve ülkemizin toplam ihracatı içinde önemli bir paya sahiptir.
Tablo: Türkiye’nin toplam İhracatı ile Doğal taş ihracatının karşılaştırılması( x 1000$)
Dünya üzerinde bu kadar önemli potansiyele sahip olan ülkemizde, Afyonkarahisar’da çeşit ve rezerv zenginliği, sektör deneyimi, ham madde bolluğu, nakliye kolaylığı, dinamik sektör yapısı, kullanılan yeni teknolojiler ve geniş renk skalası ile dünya doğal taş piyasasında önemli bir yere sahiptir ve mermer, doğal taş sektörünün Türkiye’de ki öncü şehirlerindendir.
Mermerin başkenti konumunda ki Afyonkarahisar’da çıkartılan onlarca çeşitte mermer ve doğal taş, 200 binden fazla kişinin istihdam edildiği, 2000 civarında fabrika ve 9000 atölyede işlenmektedir. Üretimin önemli miktarı ihraç edilmekte olup ihraç edilen doğal taş miktarı toplam maden ihracatının yüzde 40’ına tekabül etmektedir. 2021 yılında doğal taş ihracatı yaklaşık 2,1 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bu ihracatın yaklaşık 1,28 milyar doları işlenmiş mermerdir. 810 milyon dolara yakın olan kısmı da blok mermer satışıdır. 2021 yılında gerçekleşen 2,1 milyar $ maden ihracatı içerisinde Afyonkarahisar’ın payı 245 milyon $ ile % 11,7 olmuştur.
ugüne kadar 120’den fazla ülkeye mermer ihracatı gerçekleştiren Afyonkarahisar’ın ihracat rakamları da şehrimizin ülke ekonomisi için ne kadar önemli bir yerde olduğunu doğruluyor.
Tablo: Afyonkarahisar İhracat rakamları ve Maden sektörünün payı (1000 $)
2020 yılı mart ayında baş gösteren, dünya ticaretini durma noktasına getiren ve ekonomileri yavaşlatan pandeminin olumsuz etkilerinden, işlenmiş doğal taşa yönelerek kurtulmaya çalışan Afyonkarahisar’ lı mermerciler, bu sayede yeni yurtdışı pazarları portföylerine ekledi.
Tüm dünyaya yayılan Covid-19 virüsünden en fazla etkilenen sektörlerin başında gelen doğal taş sektörü, 2020 yılında Çin’e yaptığı ihracatta yüzde 22’lik kan kaybı yaşadı. Çin’e 695 milyon dolar olan ihracatı 540 milyon dolara gerileyen Türk doğal taş sektörü, işlenmiş ürüne ağırlık vererek yeni pazarlara açılarak pandeminin yol açtığı yaraları sardı.
Türk doğal taş ihracatı 2020 yılında yüzde 7’lik azalışla 1 milyar 736 milyon dolar olurken, işlenmiş doğal taş ihracatı yüzde 7’lik artışla 1 milyar 58 milyon dolara yükseldi. Doğal taş ihracatında işlenmiş ürün ihracatı 2019 yılında yüzde 53 paya sahipken, 2020 yılında işlenmiş doğal taş ihracatı yüzde 61’e çıktı.
Dünya küresel ticaretinin normalleşmesi ve sektörün dijitalleşmeye başarılı şekilde uyum sağlaması ile Türkiye’nin 2021 yılı hedefi olan 2 milyar $’a ulaşan Doğal taş ihracatı, 2022 yılına da hızlı bir başlangıç yaptı. Doğal taş ve mermer sektörünün üretim üssü olan Afyonkarahisar’da 2022 yılının ilk iki ayında gerçekleşen maden ihracatı geçen yıla oranla %7 artarak 36.2 milyon $ rakamına ulaştı. Yeni yurt dışı pazarlarında yapılacak yeni ihracat bağlantıları ile 2,5 milyar $ olan Türkiye Maden ihracatı hedefine en çok katkıyı yine Afyonkarahisar’ın yapacağını düşünüyorum.
