Op.Dr.Hüsamettin OLGUN
Kulak Burun Boğaz&Baş ve Boyun Cerrahisi Uzmanı
Kulak çınlaması (tinnitus), Latince “çınlamak” anlamına gelen “tinnire” kelimesinden türetilmiş bir tıbbi terimdir. Nüfus genelinin %17’si bu şikayetten yakınırken, kulak çınlaması yaşlı nüfusun %33’ünü etkiler. Sıklıkla 40 ile 70 yaş aralığında ortaya çıkan bu şikayetin tüm yaş gruplarında da görülebileceği unutulmamalıdır.
Kulak çınlaması, sesli bir uyaran olmaksızın hastanın bir ses algılaması olarak tanımlanabilir. Bu ses değişik ton, özellik ve karakterde olabilir. Çoğu zaman çınlama gibi duyulan ses, bazen uğultu, çan, rüzgâr veya ıslık sesi, çağlayan sesi, çekirge sesi, makine gürültüsü, uçak sesi, hışırtı, nabız sesleri gibi tarif edilir. Hasta çınlamayı tek kulağında duyabildiği gibi her iki kulağında da duyabilir. Tedavi edilmezse, zaman içinde stres, depresyon gelişir ve hastanın ruh sağlığını önemli ölçüde etkiler. Objektif çınlamada, bu sesleri hekim veya yakındakiler de duyabilir. Subjektif çınlamada sadece hasta duyabilir.
KULAK ÇINLAMASININ NEDENLERİ NELERDİR?
Normal kulak çınlaması kısa periyotlarla seyreder ve kısa sürede geçer. Sürekli kulak çınlaması gibi durumlara ise genellikle işitme kaybı ve baş dönmesi de da eşlik edebilir.
Sadece hasta tarafından duyulan subjektif kulak çınlamasının pek çok nedeni olabilir. Basit bir kulak kirinin çınlamaya sebep olabileceği gibi, uzun süre yüksek sese maruz kalma, yabancı cisim, kulak zarında delinme, orta kulak iltihabı, orta kulakta sıvı birikmesi, iç kulak hücrelerinin zarar görmesi, orta kulakta bulunan kemiklerin ve eklemlerin sertleşmesi de çınlamaya neden olabilir.
Ayrıca işitme kaybı, alerji, kan basıncı değişiklikleri, “meniere” adı verilen rahatsızlık, şeker hastalığı, anemi, menopoz dönemi, hormon değişiklikleri, baş ve boyun bölgesinde yaşanan travmalar, tiroid hastalıkları, anevrizma denen damar genişlemeleri, işitmeyi sağlayan sinirleri etkileyen lezyonlar, yanlış ilaç kullanımı, nörolojik, metabolik veya psikiyatrik hastalıklar da kulak çınlaması nedeni olabilir.
Günümüzde yüksek sese maruz kalma kulak çınlamasının en sık rastlanan nedeni olarak görülür. Pek çok kişi farkında olmasa da kalabalık şehirlerde oluşan trafik ve şantiye gürültüsüne, endüstriyel gürültüye, güçlü alarm seslerine maruz kalmak kulak çınlamasını tetikleyebilir. Ayrıca yüksek sesle müzik dinlemek de bu nedenlere eklenebilir.
Dışarıdan özel teknikler muayene ile hekim ya da diğer kişiler tarafından duyulan objektif çınlama ise damar hastalıkları, kas hastalıkları ve sinir sitemi hastalıkları, bölgesel iltihaplanma gibi farklı pek çok nedenden kaynaklanabilir. Tüm bu faktörler kulak çınlaması sebepleri içerisinde değerlendirilir.
Orta kulak ya da iç kulak yapılarının hasarlanması yüksek ses nedenli oluşan kulak çınlamasının ardından ikinci sıklıkta karşılaşılan nedendir. Orta kulak genel olarak ses dalgalarının yakalanması ve güçlendirilerek iç kulağa iletilmesinden sorumludur. İç kulak yapıları ise bu ses dalgalarını beynin algılayabileceği elektriksel sinyallere dönüştürür. Beyne ulaşan elektriksel iletiler algılanıp yorumlanmasının ardından kişi bu sesi duyar.
Dolayısıyla kulağın iç bölgelerinde hasara neden olan travmalar ses dalgalarının işlenmesi ve algılanması ile ilgili süreçleri olumsuz yönde etkileyebilir. Kulak zarı ve küçük kemikçikler gibi orta kulak yapıları hasar gördüğünde ses dalgalarının güçlendirilerek iletilmesinde problem ortaya çıkar.
Çeşitli ilaçların kullanımı sonrasında da kulak çınlaması ya da diğer çeşitli işitme problemleri meydana gelebilir.
Uzun süreli yüksek doz aspirin kullanımı, bazı idrar söktürücüler, sıtma ilaçları, eritromisin ve gentamisin etken maddeli antibiyotikler ve vinkristin gibi kemoterapi ilaçları, iç kulağa zarar verme potansiyeli bulunan ilaçlar arasında yer alır.
İlaçlar dışında kulak çınlamasının diğer nedenleri ise şu şekilde özetlenebilir:
Yaşlanmayla ilişkili işitme kaybı
Orta kulakta meydana gelen kas spazmı
Denge ve işitme ile ilgili şikayetlere neden olan Meniere hastalığı
Tansiyon yüksekliği
Kolesterol yüksekliği
Baş ve boyun yaralanmaları
Çene eklemi hastalıkları
Boyun omurlarındaki kireçlenme ve adale düzleşmesi
Kulak salgılarındaki aşırı artış
NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Hastanın etraflı bir hikayesi alınır. Çınlamanın şekline göre; işitme testi, orta kulak basınç testi, kan tetkikleri, röntgen tetkikleri gibi kanıtsal tıp yöntemleriyle çınlamanın nedeni tesbit edilmeye çalışılır. Gerekirse, bilgisayarlı tomografi, MR ve fonksiyonel MR tetkikleri yapılabilir.
Çınlama, yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyen ve zamanla ruhsal dengeyi bozan bir belirti olduğu için, teşhis ve tedavisi günümüzde önem kazanmıştır. Bu konu, Kulak Burun Boğaz, Nöroloji, Psikiyatri, Fizik Tedavi, İç Hastalıkları, Endokrin uzmanlarının dayanışma içinde olmasını gerektirebilir.
KULAK ÇINLAMASINA ŞU BELİRTİLER EŞLİK EDİYORSA
NEDENİ TÜMÖR OLABİLİR!
Kulak çınlamasına aşağıda yer alan belirtilerden birkaçı, hatta biri bile eşlik
ediyorsa, zaman kaybetmeden bir hekime başvurun:
- Çınlamanın dirençli ve ilerleyici olması,
- Baş ağrısı,
- Bulantı ve kusma,
- Baş dönmesi,
- İşitme azlığı
- Denge bozukluğu
- Yüz felci gibi şikayetlerin de eklenmesi
“BUNUN KESİN BİR TEDAVİSİ YOKTUR, HASTA BUNUNLA YAŞAMAYI ÖĞRENMELİ!” DOĞRU BİR İFADE Mİ?
Ulusal bir televizyonda çınlama konusunu anlatırken bir akademisyen arkadaşım, hastalarımızın duymaktan hoşlanmadığı cümleyi söylemişti: “Bu rahatsızlığın kesin bir çözümü yoktur. Bununla yaşamayı öğrenmelisiniz!” Bu doğru bir yaklaşım değil elbette. Günümüzde dünyanın birçok önemli tıp merkezinde bu konuda çok ciddi araştırmalar yapılıyor. Alınan sonuçlar da var. En azından sebebini tespit ettiğimiz çınlama şikayetli hastalarımızı tedavi edebiliyoruz.
ÇINLAMANIN TEDAVİSİ
Yazımızın başlangıcında da belirttiğimiz gibi çınlama bir hastalık değil belirtidir. Buna neden olan yüzlerce hastalık var. Dolayısıyla tedavi sebebin bulunması ve sebep olan hastalığın ortadan kaldırılmasıdır. Genel olarak çınlamayı önleyici tedavi yöntemleri; ilaç tedavisi, kişinin genel yaşam koşullarını düzenleme, psikolojik destek şeklinde özetlenebilir. Alternatif tedavi olarak; lazer, akupunktur, çınlamayı önleyici cihazlar, biyofeedback, rTMS (Repetitive transcranial magnetik stumulasyon), müzikoterapi gibi yöntemler uygulanmaktadır.
Op.Dr.Hüsamettin OLGUN
Kulak Burun Boğaz&Baş ve Boyun Cerrahisi Uzmanı
