AFYONKARAHİSAR İLİ TABİAT PARKLARIMIZ VE EKOTURİZM POTANSİYELİ
Tabiat parkları; bitki örtüsü ve yaban hayatı özelliğine sahip, manzara bütünlüğü içinde halkın dinlenme ve eğlenmesine uygun tabiat parçalarını, Tabiat anıtı; tabiat ve tabiat olaylarının meydana getirdiği özelliklere ve bilimsel değere sahip ve milli park esasları dâhilinde korunan tabiat parçalarını ifade eder.
Afyonkarahisar ilimizin tabii kaynaklarının ve ekosistemlerinin korunup geliştirilmesi ile mevcut ve gelecek nesiller için sağlıklı ve yaşanabilir bir çevre oluşturulmasını sağlamak üzere; sürdürülebilirlik ilkesi çerçevesinde, çalışmalarımız olmak zorundadır. Uluslararası normlar ve ulusal öncelikler gözetilerek, İnsan sağlığı, av yaban hayatı, sulak alanlar ve doğal çevreyi korumak, izlemek, denetlemek, koordine etmek ve toplumda duyarlılık oluşturmak ve en önemlisi tanımak, tanıtmak ve sahip çıkmak gereklidir.
Bugün ve gelecek nesillerin; temel ihtiyaçlarının göz önüne alındığı, hayat kalitesinin artırıldığı, tabii kaynakların akılcı yönetildiği sağlıklı bir çevrede yaşama hakkının teminatı olan; saygın ve öncü bir toplum olmak zorundayız. Bu noktada turizmin parlayan yıldızı Afyonkarahisar için Tabiat Parklarımız Turizm Çeşitlendirilmesinde önemli rol oynamaktadır.
Yazımda Turizm Çeşitlendirilmesinde ön plana çıkan turizm çeşidi olan Ekoturizm hakkında bilgiler vermeye ve belki de çoğumuzun ilk defa duyacağı ilimizin Tabiat Parkları ve Ekoturizm potansiyelini ortaya koymaya çalışacağım.
Günümüzde yaşamış olduğumuz süreç ve dünyadaki sürdürülebilirlik yaklaşımı çerçevesinde çevreci ve ekolojik seyahate olan ilgi artış göstermektedir. Bu artış, geleneksel güneş/kum yani yaz turizmine olan ilgiyi kısmen de olsa geride bırakmaya başlamış, sağlık turizmi, kongre turizmi, kayak turizmi gibi alternatif tatillere artık tatilin yeni gözdesi ve parlayan yıldızı Ekoturizmde eklenmiştir. Çevreye duyarlı, yerel halkın alışkanlıklarına, kültürlerine müdahale etmeden yapılan doğaya dayalı turizme ekoturizm denir.
Uluslararası Eko turizm Topluluğu TIES’ e ekoturizmi çevreyi koruyan ve yerel halkın refahını gözeten, doğal alanlara karşı duyarlı seyahattir olarak tanımlamaktadır.
Bir ülke veya bölgede turizmin var olması veya gelişmesinde doğal, tarihi ve kültürel çekicilikler temel belirleyicidir. Bu kaynakların özellikle doğal kaynakların kullanım sınırlarının bulunması kaynak kullanımında sürdürülebilirliği zorunlu hale getirmektedir. Turizm amaçlı doğal kaynakların sürdürülebilir olarak kullanımının temel yollarından birisi ekoturizmdir. Ekoturizm uygulamalarındaki turistlerin eğitilmesi ve kaynak kullanımlarının sınırlandırılması ile yöredeki halka ekonomik fayda sağlama ilkeleri ekoturizmi doğal kaynakları koruma amacını gerçekleştirebilecek en önemli turizm çeşidi haline getirmektedir..
Bir Destinasyonun Ekoturizm Potansiyelinin Belirlenmesinin Kriterleri
| Doğal Özellikler ( 1.derecede önemli)
a) Yüksek tür çeşitliliği, b) Yaban hayvanlarının varlığı (iri cüsseli hayvanlar), ilginç hayvan türleri, c) Hayvanların kolay görünebilir olması, d) İlginç vejetasyon formları, e) Peyzaj çeşitliliği, f) Tür ve peyzaj elementlerinin enderliği (nadir türler ve ekosistemler). |
Ulaşılabilirlik / Altyapı:
a) Turizm merkezlerine veya uluslararası havaalanlarına yakınlık, b) Kolay ulaşılabilirlik (iç hatlar, kaliteli yol bağlantıları), c) Korunan alana ulaştıran yolların peyzaj özellikleri, d) Yakın çevredeki diğer korunan alanların varlığı, e) Konaklama ve yerel mutfak kültüründeki sağlıklı koşullar. |
| Çekici Diğer Öğeler:
a) Arkeolojik alanlar ve kalıntılar, b) Yerel kültür, c) Spor olanakları (Yüzme, rafting, dağcılık vs.). |
Politik ve sosyal koşullar
a) Tutarlı politik ve sosyal koşullar, b) Can güvenliğinin olması, c) Yerel halkın konukseverliği. |
| İklim:
Çok yüksek olmayan sıcaklık, nem, yağış veya yağışsız bir periyodun varlığı. |
Kaynak: Dönmez, 2008:8
Ekoturizm kapsamında değerlendirilen turizm çeşitleri; yayla turizm, trekking (doğa yürüyüşü), kuş gözlemciliği(Ornitoloji), yaban hayatı gözlemciliği, dağ turizmi, mağara turizmi, sualtı dalış turizmi, akarsu turizmi, balon turizmi, av turizmi, tarım ve çiftlik turizmi, botanik turizmi, macera turizmi (Erdoğan 2003) gibi yeni terimler kullanarak çevreyi bir pazarlama unsuruna dönüştürmüş ve bunun sonucunda büyüyen bir pazar ortaya çıkmıştır. İkinci olarak ise sektör, çevrenin değişim sürecinde kendisinin bir aracı olduğunun ve sürdürülebilir bir gelişme çerçevesinde tatil beldeleri ve turistik yöreler oluşturmanın iyi bir iş olabileceğinin farkına varmaya başlamıştır (Hudman, 1992; 28).
Ekoturizm Faaliyetlerinin çoğunlukla gerçekleştiği Tabiat Parklarımız bu noktada önemli bir yere sahiptir.
Afyonkarahisar Tabiat Parklarımız
Afyonkarahisar ilimizde mevcut 7 adet Tabiat Parkımız vardır. Bunlar; Sandıklı Akdağ Tabiat Parkı, 26 Ağustos Tabiat Parkı, Frig Vadisi Tabiat Parkı, Erkmen Tabiat Parkı, Yedikapı Tabiat Parkı, Sultan Dağı Tabiat Parkı, Dinar Pınarlı Tabiat Parkı’dır.
1.Akdağ Tabiat Parkı: Afyonkarahisar ve Denizli il sınırları içerisinde yer almaktadır. Toplam alanı 14.781 ha olup, Afyonkarahisar ilinde kalan alanı 6.245,5 ha’dır.
29.06.2000 tarihinde Tabiat Parkı ilan edilmiştir. Afyonkarahisar il merkezine 95 km. Sandıklı ilçesine 35 km uzaklıktadır. Günübirlik kullanım alanı içerisinde piknik alanları, çocuk oyun grupları, kır lokantası, mescit, wc bulunmaktadır. Alanda karavan ve çadırlı kampçılık, foto safari, dağ bisikletçiliği, doğa yürüyüşü (trekking), oryantrig, yaban hayatı gözlemciliği, botanik turları, kanyon geçişleri ekoturizm faaliyetleri yapılabilir. Tabiat parkında bulunan 4’ er kişilik 10 adet kır evi bulunmaktadır. Tokalı Kanyonu, Kocayayla, Kurtini Mağarası, Karaçam ağaçları, Kızıl Geyik, Akbaba ve Kızıl Akbaba, Akkuyruk, Kartal ve Yılkı Atı kaynak değerlerindendir.
created by dji camera
2.26 Ağustos Tabiat Parkı: Afyonkarahisar ili Sinanpaşa ilçesi Akören sınırları dâhilinde yer almaktadır. 03.04.2008 tarihinde ilan edilmiştir. Alanı 66,9 ha.’dır. Afyonkarahisar –İzmir-Antalya yol kavşağında Afyonkarahisar il Merkezine 16 km. mesafedir. Göl ve su kuşları kaynak değerlerindendir. Pelikan, Yeşilbaş Ördek, Macar Ördek, Angıt, Sakarmeke ve 87 adet değişik bitki tür bulunmaktadır.
Tabiat parkı içinde ziyaretçilerin günübirlik ihtiyaçlarını karşılamak için piknik masaları, kamelyalar, çeşme, gözlem kulesi, çocuk oyun alanı, kır lokantası, tenis kortu, halı saha, yapay şelale, iskele, göl çevresinde yürüyüş yolları ve dinlenme alanları yer almaktadır. Gözetleme kulesi; Tabiat Parkının bütün güzelliklerinin seyredilebilmesi yanında sahanın hemen doğusunda bulunan Büyük Taarruz Şehitliğini ve Başkomutan Mustafa Kemal Anıtını, Büyük Taarruzun geçtiği toprakları izleme olanağı sunmaktadır.
Tabiat parkımızın içinde Büyük Taarruzu ve İstiklalimizi konu alan panoramik “İstiklal Tanıtım Merkezi’ yer almaktadır. İstiklal Tanıtım Merkezinde Büyük Taarruzun geçmiş olduğu Şuhut’tan Dumlupınar’a kadar olan üç boyutlu arazi maketi ile Büyük Taarruzun anlatılması amaçlanmıştır. Ağustos Tabiat Parkı’nda,6 adet yöre ürün satış üniteleri, kafeterya, cami, şadırvan, peyzaj uygulamaları mevcuttur. Tabiat parkımız bünyesinde yapılabilecek ekoturizm faaliyetleri botanik turu, kültür turizmi, kuş gözlemciliği, trekkig, fotosafari ve oryantringdir. Ayrıca park tarih ve kültür turizmine ev sahipliği yapmaktadır.
3.Frig Vadisi Tabiat Parkı: Afyonkarahisar ili İhsaniye ilçesinde yer almaktadır. Alanın büyüklüğü 54,7 ha olup, 01.06.2017 tarihinde ilan edilmiştir. Tabiat parkı yakın çevresinde Friglerin kaya anıtları ve sunaklar vardır. Aynı zamanda, Roma ve Bizans dönemlerine ait kaya yerleşimleri, mezar odaları ve kilise yer almaktadır. Friglerin kaya anıtları, sunaklar, Roma ve Bizans dönemlerine ait kaya yerleşimleri, mezar odaları ve klişe kaynak değerlerindendir.
Genetik tür habitat çeşitliliği alanın korunması açısından önemlidir. Emre gölü ve günümüzün parlayan yıldızı Frig vadisi bulunmaktadır. Alanda keklik, leylek, yaban tavşanı, kızıl şahin, kuş türleri bulunmaktadır. Parkın içinde kamelya çeşme tuvalet ve çocuk oyun grupları bulunmaktadır. Frig Tabiat Parkında botanik turu, Frig vadisi ile birlikte kültür turizmi, bisiklet turizmi, trekking, fotosafari ve oryantiring etkinlikleri yapılabilir.
4.Erkmen Tabiat Parkı: 28.05.2018 tarihinde Tabiat Parkı olarak ilan edilmiştir. Alanın büyüklüğü 51,6 ha.’dır. Orman ve gölet kaynak değerlerindendir. Afyonkarahisar merkeze 10 km. uzaklığındadır. İçerisinde 1.derece arkeolojik sit alanı olarak tescil edilen Erkmen Manastırı bulunmaktadır. Alanda halı saha, kır lokantası,1 adet güvenlik kulübesi, çocuk oyun alanı, kamelya, piknik masaları, kontrollü ateş yakma üniteleri, gözetleme kulesi mevcuttur. Gözetleme kulesi ziyaretçilere hem şehrin hem de tabiat parkında buluna kestane ve çam ormanları manzarası sunmaktadır.
Erkmen ovasının içinden başlayan ve Sinanpaşaya kadar devam eden Akarçay geçmektedir. Bu dere çevresinde doğal ortamda yetişen türler kamış, tilkikuyruğu, sahil arpası mevcuttur. Sahada yaban domuzu, tavşan, kirpi, şahin, atmaca ve kartal bulunmaktadır. Tabiat parkı bünyesinde yapılabilecek ekoturizm faaliyetleri botanik turu, kuş gözlemciliği, trekkig, fotosafari ve oryantring sportif olta balıkçılığı, Tarih ve Kültür turizmine ev sahipliği yapmaktadır.
5.Yedikapı Tabiat Parkı: Afyonkarahisar ili Bolvadin İlçesi Kemerkaya mevkiinde bulunmaktadır. 29.05.2018 tarihinde Tabiat Parkı olarak ilan edilmiştir. Alanın büyüklüğü 215,9 Ha’dır. Afyonkarahisar il merkezine 79 km.laden Bolvadin ilçesine 27 km., Emirdağ ilçesine 12 km. uzaklıktadır. Tabiat parkı çevresinde bulunan Romalılardan kalma Yedi kapı manastırı, yer altı çarşısı tünelleri, peri bacaları ve kaya yerleşimleri Arkeolojik ve doğal kaynak değerlerindendir. Kamelya, barbekü, wc ve yöre ürünleri satış ünitesi, çocuk oyun grubu, çeşme ve iskelesi mevcuttur. Tabiat parkı bünyesinde trekking, sportif olta balıkçılığı, kültür turizmi, fotosafari, çadır kampı ve günübirlik rekreasyon faaliyetlerine hizmet etmektedir.
6.Pınarlı Tabiat Parkı: Afyonkarahisar ili Dinar İlçesi Pınarlı mevkiinde bulunmaktadır. 14.03.2020 tarihinde Tabiat Parkı olarak ilan edilmiştir. Alanın büyüklüğü 239.2 Ha’ dır. Afyonkarahisar iline 115 km., Dinar ilçesine 8 km. uzaklıktadır. El değmemiş kızılçam ve karaçam ormanları ve Pınarlı kaynağı dere alanı kaynak değerlerindendir. Pınarlı Tabiat Parkına Mescit, Wc Kamelya, Barbekü vardır. Park alanı trekking, fotosafari ve günü birlik kullanım alanı için uygundur.
7.Sultandağı Tabiat Parkı: Afyonkarahisar ili Sultandağı İlçesinde bulunmaktadır. 06.04.2020 tarihinde Tabiat Parkı olarak ilan edilmiştir. Alanın büyüklüğü 96,96 Ha’ dır. Tabiat Parkı Afyonkarahisar ilinin 70 km. güneydoğusunda yer almaktadır. Orman alanı ile birlikte flora ve fauna kaynak değerine sahiptir. Karaçam, katran ardıcı, laden ve farklı türleri vardır. Yaban domuzu, kızıl tilki, tavşan, kara sırtlı çakal, şahin, atmaca fauna grubundan görülmektedir. Tabiat parkı bünyesinde trekking,,fotosafari, botanik turizmi ,çadır ve günübirlik rekreasyon faaliyetlerine hizmet etmektedir.
Her mevsim bambaşka güzelliğe bürünen görülmeye değer güzellikteki Afyonkarahisar Tabiat parklarımızda buluşmak dileğiyle hoşça kalın doğa ile baş başa kalın…..
